මුල් පිටුවඔසප් වේදනාව
ඔසප් වේදනාව පොදු වන අතර ඔබේ ඔසප් චක්‍රයේ සාමාන්‍ය කොටසකි. බොහෝ කාන්තාවන්ට ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ යම් අවස්ථාවක දී මෙම අත්දැකීමට මුහුණදීමට සිදු වේ. එය සාමාන්‍යයෙන් උදරයේ වේදනාකාරී මාංශ පේශි කැක්කුමක් ලෙස දැනෙන අතර එය පිටුපසට හා කලවා දක්වා පැතිර යා හැකිය. වේදනාව සමහර විට දැඩි කැක්කුම ලෙස ඇති වන අතර තවත් විටෙක එය අඩු නමුත් වඩා දිගටම පැවතිය හැකිය. එය එක් එක් ඔසප් චක්‍රය සමඟ ද වෙනස් විය හැකිය. සමහර ඔසප් වීම් සුළු අපහසුතාවයක් හෝ කිසිම අපහසුතාවයක් ඇති කළ නොහැකි අතර අනෙක් ඒවා වඩාත් වේදනාකාරී විය හැකිය. සමහර විට ඔබට ඔබේ ඔසප් වීම සිදු නොවන විට පවා ශ්‍රෝණි වේදනාව ඇතිවිය හැකිය.
ඔසප් වීමේදී වේදනාව ඇති වන්නේ කුමක් නිසාද?
ගර්භාෂයේ මාංශ පේශි බිත්තිය තද වන විට (හැකිලීම) ඔසප් වේදනාව ඇති වේ. ඔබේ ගර්භාෂය තුළ මෘදු සංකෝචන අඛණ්ඩව සිදු වේ, නමුත් ඒවා සාමාන්‍යයෙන් ඉතා මෘදු බැවින් බොහෝ කාන්තාවන්ට ඒවා දැනෙන්නේ නැත. ඔබේ ඔසප් කාල පරිච්ෙඡ්දය තුළ ගර්භාෂයේ බිත්තිය වඩාත් තදින් හැකිලීමට පටන් ගනී. ගර්භාෂයේ බිත්තිය හැකිලෙන විට, එය ඔබේ ගර්භාෂයේ රුධිර නාල සම්පීඩනය කරයි. මෙය ඔබගේ ගර්භාෂයට රුධිර සැපයුම සහ ඔක්සිජන් සැපයුම තාවකාලිකව කපා දමයි. ඔක්සිජන් නොමැතිව, ඔබේ ගර්භාෂයේ ඇති පටක මගින් වේදනාව ඇති කරන රසායනික ද්‍රව්‍ය නිකුත් කරයි. ඔබේ ශරීරය මෙම වේදනාකාරී රසායනික ද්‍රව්‍ය නිකුත් කරන අතරම, එය ප්‍රොස්ටැග්ලැන්ඩින් (prostaglandin)ලෙස හඳුන්වන වෙනත් රසායනික ද්‍රව්‍යද නිපදවයි. මේවා ගර්භාෂ මාංශ පේශි වැඩි වශයෙන් හැකිලීමට දිරිගන්වයි, මෙමගින් වේදනාවේ මට්ටම තවදුරටත් වැඩි කරයි. සමහර කාන්තාවන්ට අනෙක් අයට වඩා වැඩි ඔසප් වේදනාවක් දැනෙන්නේ මන්දැයි හඳුනා ගෙන නොමැත. සමහර කාන්තාවන්ට ප්‍රොස්ටැග්ලැන්ඩින් (prostaglandin) සෑදීම වැඩියෙන් ඇති විය හැක, එයින් අදහස් කරන්නේ ඔවුන්ගේ වඩාත් ශක්තිමත් සංකෝචන ඇතිවිය හැකි බවයි. රෝග තත්වයක් නිසා ඔසප් වේදනාව- ඉතා කළාතුරකින් ඕසප් වේදනාව රෝග තත්වයික් නිසා හට ගත හැක. නිදන්ගත රෝග තත්වයකට සම්බන්ධ වන ඔසප් වේදනාව වැඩිහිටි කාන්තාවන්ට බලපෑමට වැඩි ඉඩක් පෙන්වයි. වයස අවුරුදු 30 ත් 45 ත් අතර කාන්තාවන්ට බහුලව බලපායි. ඔසප් වේදනාව ඇති විය හැකි රෝග තත්වයන්:
- එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් (endometriosis) - සාමාන්‍යයෙන් ගර්භාෂය ආවරණය කරන සෛල පැලෝපීය නාල හා ඩිම්බ කෝෂ වැනි වෙනත් ස්ථානවල වර්ධනය වේ; මෙම සෛල ගැලවෙන විට දැඩි වේදනාවක් ඇති කරයි
- ෆයිබ්‍රොයිඩ්(fibroids) - මේවා නම් ගර්භාෂයේ හෝ ඒ අවට වර්ධනය විය හැකි පිළිකා නොවන ගෙඩි වේ, මේ හේතුවෙන් ඔබේ ඔසප් වීමේදී තරලයන් වැඩිපුර පිට වීම හා වේදනාකාරී විය හැක
- ශ්‍රෝණි ආසාදන රෝගය/පෙල්වික් ඉන්ෆ්ලමේටරි ඩිසීස්(pelvic inflammatory disease) - එහිදී ඔබේ ගර්භාෂය, පැලෝපීය නාල සහ ඩිම්බ කෝෂ දැඩි ලෙස බැක්ටීරියා ආසාදනයට ලක් විය හැක
-
**ඇඩිනොමයෝසිස්</0(adenomyosis)> - සාමාන්‍යයෙන් ගර්භාෂය ආවරණය කරන පටක මාංශ පේශි ගර්භාෂ බිත්තිය තුළ වර්ධනය වීමට පටන් ගන්නා අතර එමඟින් ඔබේ ඕසප් වීම විශේෂයෙන් වේදනාකාරී වේ
උපත් පාලන උපකරණ නිසා ඇතිවන ඔසප් වේදනාව අභ්‍යන්තර ගර්භාෂ උපකරණයක් (IUD) </ 1> යනු ගර්භාෂයට ගැලපෙන තඹ සහ ප්ලාස්ටික් වලින් සාදන ලද උපත්පාලක වර්ගයකි. එය සමහර විට ඔසප් වේදනාවක් ද ඇති කළ හැකිය, විශේෂයෙන් එය ඇතුළත් කිරීමෙන් පසු පළමු මාස කිහිපය තුළ. ඔබේ ඔසප් වේදනාව රෝග තත්වයකට හෝ උපත් පාලන IUD සමඟ සම්බන්ධ වී ඇත්නම් ඔබේ සාමාන්‍ය වේදනාවේ රටාවේ වෙනසක් ඔබට පෙනෙනු ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, වේදනාව වඩාත් දරුණු විය හැකිය හෝ එය සාමාන්‍යයට වඩා දිගු කාලයක් පැවතිය හැකිය. ඔබ ට පහත රෝග ලක්ෂණ ද ඇතිවිය හැක:
- අක්‍රමවත් ඔසප් වීම්
- ඔසප් වීම් දෙකක් අතර තුර ලේ වහනය වීම
- ඝන හෝ දුර්ගන්ධයෙන් යුත් යෝනි ශ්‍රාවය
- ලිංගික සංසර්ගයේදී වේදනාව හට ගැනීම
ඔබට මෙම රෝග ලක්ෂණ හා ඔසප් වේදනාවක් ඇත්නම් ඔබේ වෛද්‍යවරයා හමු වන්න.
ඔසප් වේදනාව කොතරම් කාලයක් පවතීද?
සමහර කාන්තාවන්ට ඔවුන්ගේ ඔසප් වීම ආරම්භ වීමට දින කිහිපයකට පෙර වේදනාවක් තිබුණද, රුධිර වහනය ආරම්භ වන විට සාමාන්‍යයෙන් වේදනාව ආරම්භ වේ. වේදනාව සාමාන්‍යයෙන් පැය 48 සිට 72 දක්වා පවතිනු ඇත. ඔබේ ලේ ගැලීම අධික වන විට එය සාමාන්‍යයෙන් නරකම අතට හැරේ. තරුණ ගැහැණු ළමයින්ට බොහෝ විට ආර්තව වේදනාව ඔවුන්ගේ ආර්තව වීම පටන් ගන්නා කාලයේම ඇති වේ. කාන්තාවක් වයස්ගත වන විට මූලික හේතුවක් නොමැතිවම ඔසප් වේදනාව අඩු වේ. බොහෝ කාන්තාවන් දරුවන් ලැබීමෙන් පසු වේදනාව අඩු වීමක් පෙන්නුම් කරයි.
ඔසප් වේදනාවට ඔබට ප්‍රතිකාර කල හැක්කේ කෙසේද?
බොහෝ අවස්ථාවලදී නිවසේදී ප්‍රතිකාර කිරීමට තරම් වේදනාව මෘදුය. වේදනා නාශක ඔබේ වේදනාව පාලනය කිරීමට ඔබට ඉබුප්රොෆෙන් ( ibuprofen) සහ ඇස්පිරින්(aspirin) ගත හැකිය. කෙසේ වෙතත්, ඔබට ඇදුම හෝ ආමාශය, වකුගඩු හෝ අක්මා ආබාධ තිබේ නම් ඉබුප්රොෆෙන් (Ibuprofen) හෝ ඇස්පිරින් (aspirin) ගැනීමෙන් වළකින්න. ඇස්පිරින් (aspirin) වයස අවුරුදු 16 ට අඩු කිසිවෙකු විසින් නොගත යුතුය. ඔබට පැරසිටමෝල්(paracetamol) ද අත්හදා බැලිය හැකිය, නමුත් අධ්‍යයනවලින් හෙළි වී ඇත්තේ එය වේදනාව ඉබුප්රොෆෙන්(ibuprofen) හෝ ඇස්පිරින් (aspirin) තරම් අඩු නොකරන බවයි. සාමාන්‍ය වේදනා නාශක උදව් නොකරන්නේ නම්, ඔබේ වෛද්‍යවරයා විසින් නැප්‍රොක්සෙන්(naproxen) හෝ කෝඩෙයින් (codeine)වැනි ශක්තිමත් වේදනා නාශකයක් නියම කළ හැකිය. උත්සාහ කිරීමට වෙනත් ස්වයං-උපකාර ක්‍රියාමාර්ග එමෙන්ම ඔබට පහත දේ ද උත්සාහ කළ හැකිය:
- දුම්පානය නැවැත්වීම - දුම්පානය ඔසප් වේදනාව වැඩි කරයි
- ව්‍යායාම - වේදනාකාරී ඔසප් වීමක් තුළ ව්‍යායාම කිරීම ඔබට සිතිය නොහැකි වනු ඇත, නමුත් ක්‍රියාශීලීව සිටීම වේදනාව අඩු කරයි; සැහැල්ලුවෙන් පිහිනීම, ඇවිදීම හෝ බයිසිකල් පැදීම උත්සාහ කරන්න
- තාපය - තාප පෑඩ් හෝ උණු වතුර බෝතලයක් (කුඩා තුවායකින් ඔතා) ඔබේ බඩට තැබීමෙන් වේදනාව අඩු කරගැන්නීමට උපකාරී විය හැකිය
- උණුසුම් වතුර ස්නානය හෝ සාමාන්‍ය වතුර ස්නානය - උණුසුම් වතුර ස්නානය හෝ සාමාන්‍යය වතුර ස්නානය කිරීමෙන් වේදනාව සමනය කර ඔබට ලිහිල් වීමට උපකාරී වේ
- සම්බාහනය - ඔබේ පහළ උදරය වටා සෙමින්, රවුමට සම්බාහනය කිරීම වේදනාව අඩු කිරීමට උපකාරී වේ
-
සන්සුන් වීමේ ක්‍රම - යෝග</ වැනි විවේකී ක්‍රියාකාරකම් වේදනාව හා අසහනය පිළිබඳ හැඟීම් වලින් ඔබේ අවදානය වෙනතකට යොමු කිරීමට උපකාරී වේ
- ට්‍රාන්ස්කියුටේනියස් ඉලෙක්ට්රොනික ස්නායු උත්තේජනය (TENS) - වේදනාව අඩු කර ගැනීම සඳහා ඔබේ බඩට මෘදු විදුලි ධාරාවක් ලබා දෙන කුඩා බැටරි වලින් ධාවනය වන උපකරණයකි
වෛද්‍යවරයකු හමු විය යුත්තේ කුමන අවස්ථාවේදී ද?
ඔබට දරුණු ඔසප් වේදනාවක් තිබේ නම් හෝ ඔබේ සාමාන්‍ය කාල පරාසය වෙනස් වේ නම් ඔබේ වෛද්‍යවරයා හමුවන්න. ඔසප් වේදනාව සඳහා උපකාරී වන උපත් පාලන ක්‍රම ඔබේ වෛද්‍යවරයා මගින් ඔබට උපත් පාලන පෙති ලබා ගත හැකිය. මෙය ගර්භාෂයේ බිත්තියේ ඝනකම අඩු කරන බැවින් ඔබේ ශරීරය මුදාහරින ප්‍රොස්ටැග්ලැන්ඩින් ප්‍රමාණය අඩු කර ඔසප් වේදනාව අඩු කරයි. සිහින් වූ ගර්භාශ බිත්තියක් යනු පටක ගැලවීමේදී ගර්භාශයේ මාංශපේශීන් වලට වැඩි ආයාසයකින් සංකෝචනය වීමට අනවශ්‍ය වීමයි. ඔබේ ඔසප් වීමේ ප්‍රමාණයද ඉතා කුඩා වනු ඇත. උපත් පාලක පෙති ඔබට සුදුසු නොවේ නම්, උපත් පාලන උපකරණ බද්ධ කිරීම් හෝ උපත් පාලන එන්නත් කිරීම හොඳ විකල්ප වේ. අභ්‍යන්තර ගර්භාෂ පද්ධති (IUS)සමහර විට වේදනාකාරී ඔසප් වීම් සඳහා උපකාරී විය හැකිය. ශ්‍රෝණි පරීක්ෂණයක් පැවැත්වීම ඔබේ ඔසප් වේදනාවට හේතු හඳුනා ගැනීමට හෝ අනිකුත් හේතු බැහැර කිරීමට ඔබගේ වෛද්‍යවරායට ශ්‍රෝණි පරීක්ෂණයක් කිරීමට අවශ්‍ය විය හැකිය. ඔබේ ගර්භාෂයේ හෝ ඩිම්බ කෝෂ වල අසාමාන්‍යතා දැනීම සඳහා ඔවුන් ඔබේ යෝනි මාර්ගයට අත්වැසුම් යොදා, ලිහිසි ද්‍රවය භාවිතා කළ ඇඟිලි ඇතුල් කරනු ඇත. ඔබේ අවසරයකින් තොරව මෙමෙ පරීක්ෂණය සිදු නොකෙරේ. ඔබට කාන්තා වෛද්‍යවරයකු ඉල්ලා සිටීමට, මිතුරෙකු හෝ ඥාතියෙකු ලඟ සිටීමට තෝරා ගත හැකි අතර එසේත් නැතහොත් පුහුණු හෙදියක ගේ සහය ලබා ගත හැකිය. සමහර අවස්ථාවලදී ඔබගේ වෛද්‍යවරයා විසින් ශ්‍රෝණි අල්ට්රා සවුන්ඩ් එකක් කළ හැකිය. එමඟින් කිසියම් අසාමාන්‍යතාවයක් ඇත්නම් හඳුනාගත හැක. විශේෂඥයකු වෙත යොමු කිරීම වේදනා නාශක හෝ සුදුසු හෝමෝන උපත් පාලන ක්‍රම මගින් මාස 3 ක ප්‍රතිකාරයකින් පසු ඔබේ ඔසප් වේදනාව පාලනය කර නොමැති නම්, ඔබේ වෛද්‍යවරයා විසින් ඔබව විශේෂඥයෙකු වෙත යොමු කළ හැකිය, එය සාමාන්‍යයෙන් නාරිවේද විශේෂඥයෙකු වනු ඇත. මෙය නිදන්ගතව පවතින රෝග තත්වයක් දැයි බැහැර කිරීම සඳහා කරුණු සනාථ කිරීමට වැඩිදුර පරීක්ෂණ සඳහා යොමු කරයි. වැඩිදුර පරීක්ෂණ ඔබේ ඔසප් වේදනාවට හේතුව සොයා ගැනීමට, නාරිවේද විශේෂඥයෙකු මෙය සිදු කිරීමට අවශ්‍ය විය හැකිය:
- මුත්‍රා හෝ රුධිර පරීක්ෂාව
- ශ්‍රෝණි අල්ට්රා සවුන්ඩ් ) - ඔබේ ශරීරයේ අභ්‍යන්තරයේ රූපයක් නිපදවීමට අධි සංඛ්‍යාත ශබ්ද තරංග භාවිතා කරයි; එය වේදනා රහිත වන අතර ඔබේ ප්‍රජනක අවයවවල අසාමාන්‍යතා පෙන්වනු ඇත
- ලැපරොස්කොපි - සාමාන්‍ය නිර්වින්දනය යටතේ, ඔබේ උදරයේ කුඩා කැපුමක් සිදු කරනු ලබන අතර එමඟින් තන්තු-දෘෂ්ටි දුරේක්ෂයක් ඇතුළත් කරනු ලැබේ; එය ඔබගේ අභ්‍යන්තර අවයව දෙස බැලීමට මෙන්ම පටක සාම්පල ලබා ගැනීමටද භාවිතා කළ හැකිය (බයොප්සි-biopsy)
- හිස්ටරොස්කොපි(hysteroscopy) - ෆයිබ්‍රෝ ඔප්ටික් දුරේක්ෂයක් fibro-optic telescope) භාවිතයෙන් ගර්භාෂයේ ඇතුළත පරීක්ෂා කිරීමට ඉඩ දෙයි; අසාමාන්‍යතා පරීක්ෂා කිරීම සඳහා එය ඔබේ යෝනි මාර්ගය හරහා සහ ගර්භාෂය තුළට ගමන් කරයි
නිදන්ගත රෝග තත්වයකට ප්‍රතිකාර කිරීම ඔබේ ඔසප් වේදනාව නිදන්ගත රෝග තත්වයක් නිසා සිදුවන්නේ නම්, ඔබේ ප්‍රතිකාරය රඳා පවතින්නේ ඔබට ඇති තත්වය මතය. උදාහරණයක් ලෙස, ශ්‍රෝණි ආසාදන රෝගයට (PID) ආසාදනයට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා ප්‍රතිජීවක අවශ්‍ය විය හැකි අතර ෆයිබ්‍රොයිඩ් (fibroids) ශල්‍යකර්මයෙන් ඉවත් කිරීමට අවශ්‍ය විය හැකිය.
ඔසප් වේදනාව දරුඵල ලැබීම සඳහා බලපෑමක් ඇති කල හැකිද?
ඔබේ සාමාන්‍ය ඔසප් චක්‍රයේ කොටසක් වන ඔසප් වේදනාව ඔබේ සරු බවට බලපාන්නේ නැත. කෙසේ වෙතත්, හේතුව රෝග තත්වයක් නම්, මෙය ඔබේ සාරවත්බව කෙරෙහි බලපායි. නිදසුනක් වශයෙන්, එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් (endometriosis) සහ ශ්‍රෝණි ආශ්‍රිත ආසාදන රෝග ඔබේ පැලෝපීය නාල වල කැළැල් ඇතිවීමට හා පටක සෑදීමට හේතු විය හැකි අතර එම නිසා ශුක්‍රාණුව ඩිම්භයක් කරා ළඟා වීමට හා සංසේචනය කිරීමට අපහසු විය හැකිය.
මුද්‍රණය